3HandicapNieuws

Lees voor

Een op de vijf treinreizigers draagt geen mondkapje of draagt het niet goed. Bijvoorbeeld alleen voor de mond, dus onder de neus. Dat blijkt uit een steekproef van RTL Nieuws onder meer dan 1200 reizigers. Er moet snel meer voorlichting worden gegeven, zeggen wetenschappers in reactie op ons onderzoek, zeker met de versoepeling van morgen in het vooruitzicht.

Twee redacteuren reisden op verschillende dagen meer dan 4 uur per dag op bepaalde trajecten. Het beeld dat eruit naar voren komt, is dat reizigers heel verschillend omgaan met de plicht een mondkapje te dragen. Vier op de vijf mensen draagt het mondkapje over de neus en de mond, maar we zagen ook meer dan honderd reizigers die het mondkapje onder de neus hadden. 131 reizigers hadden helemaal geen mondkapje op.

Treinreizigers zetten het mondkapje af om te eten en te drinken, wat mag van de NS, of om te bellen, make-up op te doen. Opmerkelijk genoeg: sommigen zetten het kapje af om te hoesten en te niezen. Tijdens het onderzoek werd er weinig gehandhaafd door conducteurs. Wel werd er een aantal keer omgeroepen dat een mondkapje verplicht is.

Meer reizigers in het ov

80 procent die zich wel aan de regels houdt, is nog best een aardige score, vinden de wetenschappers die wij spreken. Maar dat percentage moet niet verder zakken. Zeker niet met de versoepelingen van morgen in het verschiet. "Er is winst te behalen bij die een op de vijf die nog moet leren hoe ze het mondkapje moeten gebruiken, het nut ervan moet worden uitgelegd", zegt epidemioloog Patricia Bruijning van het UMC Utrecht. "Zeker nu we dichter op elkaar gaan zitten in het OV."

Wat hebben we geteld

Wij namen vorige week in totaal zeven keer het traject Utrecht - Amsterdam Amstel en acht keer het traject Leiden- Den Haag HS.

We telden in totaal 1224 passagiers. Daarvan hadden er 131 (10,7 procent) geen mondkapje op en 104 (8,5 procent) droegen het onder de neus.

In totaal zagen we 19,2 procent reizigers die niet of onvoldoende beschermd waren.

Verwarrende regels

Sinds 1 juni moet iedereen in het openbaar vervoer een mondkapje op, vanwege de coronacrisis. Het kapje moet over je mond en over je neus om besmetting te voorkomen. Wie dat niet doet kan een boete krijgen van 95 euro.

De regels zelf leiden tot verwarring bij reizigers. Zo staat op de website van de Rijksoverheid dat je het mondkapje niet moet aanraken of afzetten tijdens de reis. Van de NS mogen reizigers best iets eten en drinken.

Taak voor de overheid

Volgens viroloog Andreas Voss en epidemioloog Bruijning kan er winst behaald worden bij de 20 procent die nu geen (volledig) mondkapje draagt. Bruijning: "Daar ligt een taak voor de overheid en de vervoersbedrijven om mensen nog beter uit te leggen, instructies te geven en informatie te voorzien over hoe dat mondkapje goed gebruikt gaat worden."

Dat bevestigt Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven. "We moeten echt zorgen dat de uitleg ook helder is, dat mensen snappen waarom ze het moeten doen, als dat nodig is om daar nog extra aandacht aan te besteden, zal ik dat zeker met de vervoerders bespreken."

"Er is inderdaad een kleine groep die het nog onvoldoende naleeft. We weten allemaal dat het verleidelijk is om het even af te zetten, om een kop koffie te drinken, om even te bellen, maar de oproep is: doe het niet."

Veel vragen

Reizigersorganisatie Rover ziet bij hun coronameldpunt veel vragen over mondkapjes. "60 procent van de meldingen gaat over het mondkapje, zegt directeur Freek Bos.

"Hoe moet ik het nou doen? Wanneer wel en wanneer niet? Wat is een goed mondkapje? Er is heel veel communicatie nodig over waarom een mondkapje belangrijk is en hoe je 'm dan goed gebruikt."

'Er werken hier mensen'

De vakbond voor rijdend personeel, VVMC, heeft navraag gedaan onder conducteurs. Die zien een wisselend beeld. "Ik ben hier niet tevreden over", zegt bestuurder Wim Eilert. "We zien dat mensen niet altijd het mondkapje op hebben maar het snel opzetten als de conducteur langs komt.

"Ook zien we dat mensen uitgebreid zitten te eten of te drinken in de trein. Dat is niet de bedoeling. We snappen dat mensen terug willen naar normaal, dat is heel begrijpelijk. Maar je zit wel in een afgesloten ruimte en er zijn daar mensen aan het werk. Veiligheid en gezondheid moet voorop staan, die afspraak hebben we ook met de NS."

De NS laat in een reactie weten dat zij zien dat meer dan 80 procent van de reizigers een mondkapje draagt. "Om de verspreiding van corona tegen te gaan is het belangrijk dat reizigers zich aan de maatregelen houden. Dat geldt voor de trein net zoals op straat. NS wil reizigers daar zoveel mogelijk bij helpen", zegt de woordvoerder.